آموزش گام به گام تنیس

قسمت دوم

تجهیزات تنیس

بدون توجه به سطح مهارتی افراد، تمام بازیکنان تنیس نیازمند ابزار یکسانی برای بازی خود هستند. اگر چه ممکن است این تجهیزات در کیفیت و یا قیمت متفاوت باشند اما به هر حال راکت، زه، توپ، کفش و لباس تنیس از ضروریات فعالیت تنیس به شمار می‌روند، در ادامه پیشنهاداتی چند در مورد خرید، استفاده و مراقبت از این لوازم آورده شده است.

انواع راکت و زه

وقتی شما قصد خرید یک راکت تنیس را دارید زمانی را صرف اطلاع از نوع و کیفیت راکت کنید. برچسبها، کارتها و آویزه‌ها اطلاعات ارزشمندی را در زمینه سر راکت، سایز، طول، کشش زه، نرمی آن و سایر ویژگی‌های مورد نیاز فراهم می‌کند.

ویلسون، پرنس و هدسل 75 درصد از راکتهای تنیس را تشکیل می‌‌دهند. تقریبا در حدود 3 چهارم از راکت‌های تنیس پرس شده بوده و از آلومینیوم و یا گرافیت سبک ساخته می‌شوند اما برای افراد مبتدی راکتهایی معمولی تروجود دارند که تنها برای شروع تنیس مفید هستند.

امروزه حدود 8 اونس برای سبک‌ترین و 5/12 اونس برای سنگین‌ترین راکت می‌باشد. مبتدیان بهتر است راکتی را انتخاب کنند که سبک و نسبتا محکم باشد (برای تولید نیرو). در راکتهای سبک‌تر باید وزن راکت به نحوی توزیع شود که بیشتر آن به سمت سر راکت متمایل باشد. در غیر این صورت ممکن است تولید نیرو برای فرد بسیار دشوار باشد. راکتهای سنگین بسیار عالی هستند اما نیازمند تلاش و مهارت بازیکنان متوسط و حرفه‌ای هستند. به‌طور معمول راکتهای محکم‌تر نیروی بیشتری تولید می‌کنند، در حالی که کنترل راکتهای سبک‌تر مشکل‌تر است. بدون توجه به نرمی راکت کنترل توپ بیشتر منوط به مهارت بازیکن است تا نوع راکت. هیچ اندازه معمولی از نرمی راکت وجود ندارد. هر شرکتی در توضیح نرمی راکت روش خاص خود را دارد که د راین خصوص باید کارتها و یا آویز‌ه‌های چسبیده به راکتها را بخوانید و یا با یک فروشنده مطلع مشورت کنید. شناخت قسمتهای متفاوت یک راکت می‌تواند مفید واقع شود. تصویر شماره 1 قمستهای مختلف یک راکت را نشان می‌دهد.

شکل (1)

هم‌زمان با پیشرفت شما در پله‌های موفقیت، سبک چرخش شما بهتر می‌شود. به نظر می‌رسد بازیکنانی که دارای چرخش‌های کوتاه‌تری هستند با راکتهای سخت موفق‌ترند. افرادی با چرخش‌های بلند راکتهای بسیار نرم را ترجیح می‌دهند. بقیه افراد نیز برای ضرباتی با چرخش متوسط باید به دنبال راکتی باشند که درجه نرمی آن متوسط باشد. اگرچه وزن راکت کاهش می‌یابد اندازه سر راکت با گذشت زمان افزایش یافته است. همان طوری که قبلا نیز ذکر شده معمولا راکتهایی بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند که حدود 90 تا 110 اینچ مربع مساحت داشته باشند.

امروزه اندازه معمول بین 95 تا 115 است و اندازه‌های بزرگ‌تر از آن بیشتر مورد استفاده افرادی است که برای تفریح تنیس بازی می‌کنند. در یک رویداد مهم تنیس که  اخیرا نیز برگزار شد 13نفر از بین 20 نفر مرد و زن شرکت کننده با راکتهایی بازی کردند که اندازه سر راکت آنها کمی کمتر از 100 اینچ مربع بود.

اندازه‌های طرز گرفتن راکت در طول 5 دهه اخیر تغییر زیادی نداشته است. هر مدل راکت در 5 تا 6 سایز و اندازه بین 8/41 تا 8/45 اینچ به بازار می‌آید. اندازه های رایج طرز گرفتن بین 2/41 و 8/43 اینچ هستند. به اطلاعات روی بالای دسته راکت که در مورد سایز طرز گرفتن آن است توجه کنید. در اینجا چند روش رایج برای انتخاب راکت مناسب وجود دارند اما هیچ‌کدام از آنها برای توضیح سایز طرز گرفتن شما کاملا عملی نیستند:

1- با راکت دست دهید و یا آن را به طرز گرفتن شرقی بگیرید. همچنان که انگشتان شما دور طرز گرفتن حلقه می‌زند باید انتهای انگشت شست قادر به لمس مفصل اول انگشت میانی باشد. (شکل 2)

2- فاصله بین سرانگشت حلقه شما و خط طویل میانه کف دست (دومین خط پایینی از پایه انگشتان) را اندازه بگیرید. خط کش را بین هر انگشت حلقه و میانی خود قرار دهید. فاصله به دست آمده نزدیک محیط دایره طرز گرفتن راکتی است که مناسب دست شماست (شکل3)

3- راکت را در دست مسلط خود بگیرید ، در این مورد راکت باید در دست راحت بوده و شکل گرفتن آن متناسب با شکل دست شما باشد.

شکل 2:انتهای انگشت شست اولین مفصل انگشت میانی را لمس می‌کند.

شکل 3: فاصله بین سر انگشت حلقه تا دومین خط کف دست.

4- راکت را با طرز گرفتن فورهند شرقی بگیرید. شما باید بتوانید انگشت اشاره دست غیر راکت را در فضای بین انگشت حلقه و شست خود قرار دهید (شکل 4). اگر برای این کار فضای کافی وجود نداشت، طرز گرفتن شما خیلی کوچک است. برعکس اگر فضای بین انگشت حلقه و شست شما بیشتر از معمول است این طرز گرفتن برای شما بزرگ است.

شکل4: انگشت اشاره دست غیر راکت را در فاصله بین کف دست و انگشت حلقه قرار دهید.

5- با یک راکت الگو یا قرضی بازی کنید. اگر راکت در دست شما پیچ می‌خورد این طرز گرفتن احتمالا خیلی کوچک است. اگر دست و بازوی شما خیلی سریع خسته شد این راکت برای شما بزرگ است.

سازندگان راکت طول های مختلفی را (تا 29 اینچ) مورد آزمایش قرار داده‌اند اما میانگین طول راکتها 27 اینچ است. راکتهای کوتاهی نیز وجود دارند که قابل استفاده کودکان بوده و ایده خوبی برای آموزش بازیکنان جوان‌تر به شمار می‌روند.

 راکتهای حرفه‌ای (آنهایی که مورد استفاده بازیکنان سطح متوسط و حرفه‌ای هستند) بدون زه فروخته می‌شوند. اغلب از زه‌های نایلونی و یا دیگر مواد صنعتی استفاده می‌شود تعداد محدودی که از گات (روده گوسفند و یا گاو) استفاده می‌کنند یا بازیکنان خیلی خوبی هستند و یا از دسته افرادی که بازیهای خود را خیلی جدی می‌گیرند، می‌باشند. زه‌های محکم‌تر اجازه کنترل بیشتری را می‌دهند به شرط اینکه شما به اندازه کافی قادر به کنترل توپ بدون توجه به نرمی راکت و یا کشش زه آن باشید. سعی کنید از کششی در راکت خود استفاده کنید که بهترین ترکیب قدرت و کنترل را ایجاد کند.

برخلاف بازیکنان متوسط و پیشرفته مبتدیان معمولا زه راکت را پاره نمی‌کنند. آنها تا زمانی  که زه راکت کشش کافی را برای ایجاد قدرت و کنترل موثر از دست بدهد با آن بازی می‌کنند. هر چند وقت یکبار راکت شما باید دوباره زه‌کشی شود؟ اغلب اگر شما هر هفته یک جلسه بازی می‌کنید سالی یکبار زه راکت خود را عوض کنید واگر هفته‌ای دوبار بازی می‌کنید زه راکت خود را سالی دوبار عوض کنید.

اگر راکت مناسبی را انتخاب کردید باید از آن مراقبت کنید. راکتها در طول جلسه درسی، تمرین و یا مسابقه بد رفتاری زیادی را تحمل می‌کنند وشما می توانید در این میان عمر مفید راکت خود را با استفاده از پیشنهادات زیر بالا ببرید:

1- راکت را در مکانهای گرم، سرد و یا مرطوب نگهداری نکنید.

2- زمانی که از راکت استفاده نمی‌کنید آن را درون پوشش خود قرار دهید.

3- از کشیدن راکت روی زمین برای تعیین خط سرویس و کناره‌ها خودداری کنید.

4- از راکت برای جمع کردن توپها در صورتی که با زمین تماس پیدا می‌کند، استفاده نکنید.

5- بعد از بازی در میدان و یا هوای مرطوب زه‌ها را تمیز کنید.

6- از محل گرفتن اصلی راکت شما دچار ساییدگی شده و باعث اذیت دست شما می‌شود از یک پوشش جانشین استفاده کنید و یا پوشش دیگری را روی آن بپوشانید.

7- از پرتاب کردن راکت، برخورد راکت به زمین و ضربه زدن به اشیاء دیگری به جز توپ خودداری کنید.

8- قبل از جدا کردن زه‌های راکت، وجود پیچ‌خوردگی و یا ترک در آن را به خوبی چک کنید.

9- اگر زهی پاره شد برای آزاد کردن کشیدگی، فرم تمام زه‌‌ها را خارج کنید.

توپهای تنیس

در طی 40 سال گذشته توپهای تنیس دستخوش تغییرات زیادی نشده است. حتی اگر هم شما یک مبتدی هستید باز از توپهای کم کیفیت استفاده نکنید. سعی کنید در اولین فرصت بهترین توپ قابل خرید را تهیه کنید. مارکها می‌توانند گاهی فریبنده باشند اما معمولا ویلسون، پن و دانلوپ 3 کمپانی هستند که توپهای تنیس را با کیفیت بالایی تولید می‌کنند. مارک تجارتی روی توپ هر چیزی که باشد شما باید به دنبال اطلاعاتی باشید که نشان‌گر تایید توپ از طرف USTA و یا فدراسیون جهانی تنیس باشد که این اطلاعات معمولا روی بسته پلاستیکی توپها موجود است.

اکثرا توپها به شکل مطمئنی در بسته‌های پلاستیکی پرس می‌شوند. اگر توپها پس از باز کردن قوطی درون پوشش پلاستیکی خود شل باشند و یا این پوشش به خوبی توپها را نگهداری نکند بسته را پس دهید و یا بسته‌ جدیدی خریداری کنید. یک جعبه حاوی 3 عدد توپ می‌تواند 2 تا 3 بازی را برای افراد مبتدی و یا متوسط دوام بیاورد اما پس از آن شروع به از دست دادن فشار و حالت ارتجاعی کرده و یا نمد رویی آن جدا می‌شود، اگر این اتفاق افتاد آن توپ را فقط برای تمرین به کار ببرید. عمر مفید یک توپ با نگهداری آن در قوطی خود و یا در هوای سرد بالا می‌رود.

اگر شما در زمین‌های سخت بازی می‌کنید به دنبال توپهایی باشید که ویژه این زمین‌ها باشند. توپهای حرفه‌ای (ویژه مسابقات قهرمانی) در زمین‌های سخت بازی می‌شوند چرا که به سرعت فرسوده نمی‌شوند. توپهای تنیس ویژه ارتفاعات دارای ساختار ویژه‌ای هستند، از استفاده توپهای حرفه‌ای خود در ارتفاعات خودداری کنید.

زه یک راکت معمولا چه زمانی پاره می‌شود؟

پارگی زه راکت بخشی از زندگی بازیکنان تنیس است اما زمانی که سرعت پارگی خارج از کنترل است چه باید کرد؟ مجله راکت تک، نشریه زه‌کش‌های حرفه‌ای می‌نویسد که بسیاری از بازیکنان تنیس به سرعت متوجه نوع خاصی از زه می‌شوند که از کولار ساخته شده و بسیار بادوام است. ولی این زه سخت است اما دیوید بن یک متخصص زه راکت چند توصیه اساسی را در این زمینه بیان می‌کند:

1- از بین دو زه مشابه نوع کلفت‌تر آن را انتخاب کنید.

2- در راکت‌های کهنه از زه ارزان‌تر استفاده کنید.

3- اگر زه راکت شما پاره شد این بار از ترکیبی بادوام‌تر استفاده کنید.

4-  سعی کنید هر بار یک ماده کاملا متفاوت را امتحان کنید ولی قبل از رسیدن به کولار از زه دیگری از انواع مواد مصنوعی استفاده کنید.

5- راکت شما باید طرح زه متراکمی داشته باشد.

کفش‌ها و جوراب بازیکنان تنیس

فروشگاههایی که اجناس خود را با تخفیف ویژه‌ می‌فروشند کفش‌های تنیس ارزانی را عرضه می‌کنند که شما می‌توانید در طول چند جلسه از آن استفاده کنید. اما اگر می‌خواهید هفته‌ای 2 یا 3 بار تنیس بازی کنید باید کفش ورزشی ویژه تنیس را بپوشید. اگر شما به دنبال بازی و یا تمرین در زمینی نرم و یا از خاک رس هستید زیره‌هایی را انتخاب کنید که نرم و انعطاف‌پذیر باشد. حتی بازیکنان جدی هم می‌توانند ماه‌ها از یک جفت کفش در زمین نرم استفاده کنند. اگر در زمین سخت بازی می‌کنید کفش شما نباید دارای زیره‌های انعطاف‌پذیر باشد چون به سرعت پاره می‌شود.

شاید اصلی‌ترین نقش یک کفش تنیس کنترل جانبی آن است (همان دوام داخلی و خارجی کفش مدنظر است). بازیکن تنیس وقت زیادی را صرف حرکت از یک سمت به سمت دیگر می‌کند درست همان طوری که به جلو و عقب حرکت می‌کند. انتخاب کفش‌هایی که کنترل حرکتی کناری شما را تامین می‌کنند از پیچ‌خوردگی مچ پا به داخل و یا خارج جلوگیری می‌کنند و احتمالا مانع اسپرین مچ پا خواهد شد. فاکتورهای دیگری که باید در نظر گرفته شود عبارت اند از:

وزن (در صورتی که سایر نیازهای شما تامین شود سبک‌ترین کفش ممکن را انتخاب کنید)، راحتی (راه رفتن، دویدن و تغییر جهت در طول زمان تست کفش) و قیمت (مارک تجاری همیشه با میزان کیفیت کفش سازگار نیست)

کفش‌های تنیس بسیار پراهمیت هستند ولی بازیکنان سختکوش به خوبی می‌دانند که حضور جوراب مناسب در کنار کفش باعث بهبود اجرا و کاهش آسیب‌دیدگی است. جوراب ویژه تنیس، دو لایه و کلفت است و دارای یک پد اضافی در ناحیه پنجه و پاشنه می‌باشد. برخی از جورابها چنان ضخیم و راحت هستند که ممکن است شما مجبور به استفاده از کفشی باشید که 5/1 سایز از پای شما بزرگ‌تر است. برای دور کردن عرق از پای خود و جریان یافتن هوا در پا برای تبخیر سریع عرق در جورابهای تنیس از مواردی مثل کول ماکس، اکریلیک، پولی پروپیلین و پشم استفاده می‌شود. تذکر: هرگز از جورابهای کتانی برای بازی تنیس استفاده نکنید. جورابهای کتانی نه تنها در جذب رطوبت پا مفید نیست بلکه به سرعت چین‌خورده، دچار ساییدگی می‌شود و شکل خود را از دست می‌‌دهد.

لباس تنیس

یک نکته خوب این است که شما می‌توانید لباسی با کیفیت خوب و قیمت متوسط از فروشگاه‌های ورزشی، فروشگاههای با تخفیف ویژه و برخی از مراکز لوازم ورزشی حرفه‌ای بیابید. دانش‌آموزان دبیرستانها و کالج معمولا شلوار کوتاه و تی‌شرت تایید شده ویژه دبیرستان خود را می‌پوشند. ممکن است این اصول پا برجا بماند ولی در حقیقت هیچ اجباری بر رسمی بودن لباس نیست. اگر بخواهید در یک تمرین گروهی و یا رقابتی شرکت کنید برای ادامه فعالیت گاهی قوانین خاصی وجود دارد. برخی از موسسات هنوز تاکید به لباس سفید دارند ولی در اغلب موارد از لباس رنگی استفاده می‌شود. هرگز از مایو شنا استفاده نکنید و سعی کنید تابع جمع باشید. در این مورد می‌توان از برخی افراد کاردان سوال کرد. به هر حال لباس‌هایی که باعث حرکت راحت‌تر فرد بوده و یا رنگ آنها روشن‌تر است نسبت به لباس‌های خوش‌ظاهر، ارجح هستند.

بازی در یک گیم، ست و یا مسابقه

یک بازی انفرادی بازی است که بین 2 نفر بازیکن انجام می‌گیرد. بازی دوبل بین 4 بازیکن یعنی 2 نفر از هر تیم می‌باشد و در میکس دوبل یک مرد و زن از یک تیم در مقابل یک مرد و زن از تیم دیگر بازی می‌کند.

بعد از گرم کردن بازیکنان تصمیم می‌گیرند که ابتدا چه کسی و از چه منطقه میدان سرویس می‌زند. یکی از بازیکنان راکتی را در دست خود می‌چرخاند و یا سکه‌ای را پرتاب می‌کند. توپ به وسیله سرویس وارد بازی می‌شود، یک امتیاز زمانی  کسب می‌شود که حریف توپ را به تور و یا خارج از خطوط کناری بزند و یا قبل از دو بار برخورد توپ به زمین نتواند به آن ضربه بزند. پس از اینکه سرویس زده شد بازیکنان آزادند که قبل و یا بعد از برخورد توپ با زمین به آن ضربه بزنند. امتیاز هر بازیکنی در یک گیم ممکن است از 4 تا مقدار نامعلومی ادامه یابد. سرویس‌ها به‌طور متناوب از راست و چپ بیس لاین زده می‌شود و گیرنده می‌تواند برای برگرداندن توپ به سمت جول، عقب، راست و یا چپ حرکت کند. فردی برنده یک ست است که حداقل شش گیم را برده باشد و نیز حداقل دو گیم از حریف خود جلوتر باشد. امتیاز نهایی در یک ست ممکن است 6 بر صفر ، 6 بر1 ، 6 بر 2 ، 6 بر 3، 6 بر 4، 7 بر 5، 8 بر 6 و یا بیشتر از آن باشد.

بازیکنی برنده مسابقه است که 2 از 3 ست و یا 2 از 5 ست را برده باشد. وقتی در یک مسابقه با کمبود زمان مواجه هستیم این ست‌های حرفه‌ای است که منجر به پیروزی می‌شود. یک ست حرفه‌ای زمانی که بازیکنی حداقل 8 گیم را برده باشد و 2 امتیاز بالاتر باشد، برنده ست است. در هر زمانی در طول بازی که عدد گیم فرد باشد بازیکنان زمینها را عوض می‌کنند. در اکثر مسابقات بازیکنان مسئول حفظ امتیاز خود و اعلام داخل و یا خارج بودن ضربه حریف می‌باشند. سکوت یک بازیکن نشان‌گر داخل بودن توپ و ادامه بازی است. ضربات روی خط داخل بازی هستند. اعلام «اوت» به این معناست که توپ حریف خارج از زمین بوده است و توپ از دست رفته است. در برخی از تورنمنت‌ها ممکن است داوری در نزدیکی تور مستقر شده و مسئول اعلام امتیاز باشد که در این صورت بحث و جدل بازیکنان نیز از بین می‌رود. در مسابقات حرفه‌ای برای اعلام مربوط به خطوط میدان، خط نگهدار نیز حضور دارد. شکل 5 انواع خطوط و مناطق یک میدان تنیس را نشان می‌‌دهد.

شکل 5: خطوط میدان، نواحی و اندازه‌ها.

یک تورنمنت تنیس شامل رقابتهای تیمی و یا فردی در مقابل تیمها و اشخاص دیگر درون یک سری از مسابقات است. یک تیم دبیرستان و یا کالج برای مثال ممکن است وارد یک تورنمنت تک حذفی شود که در آن هر تیمی پس از یک باخت از دور رقابتها خارج می‌شود. تورنمنت‌های ویمبلدون و تنیس آزاد ایالات متحده مثال‌هایی از تورنمنتهای تک حذفی هستند که مختص بهترین بازیکنان تنیس از سراسر جهان می‌باشند. در یک تورنمنت 2 حذفی که معمولا در تنیس مورد استفاده قرار می‌گیرد فردی و یا تیمی که 2 باخت دارد خارج می‌شود. تورنمنت "راند روبین" شامل رقابتهایی است که در آن هر فرد و یا تیم در مقابل تمام بازیکنان و تیمهای آن تورنمنت بازی می‌کند. هر تیمی که دارای بهترین مجموع برد و باخت باشد برنده تورنمنت است

مجموعه‌ای که برایتان در نظر گرفته‌ایم قابل استفاده برای افراد مبتدی و بازیکنان سطح متوسط هم ‌پای مربیان و مدرسان این رشته ورزشی و همچنین بازیکنان پیشرفته تنیس می‌باشد.این فصل‌ها براساس دستور یک ضربه در هر نوبت مرتب شده‌اند. مبتدیان می‌توانند قبل از رسیدن به ضرباتی چون هاف‌والی، لوب، اسمش و دراپ شوت با آموزش فورهند، بک‌‌هند و یا سرویس و والی شروع کنند. همراه‌سازی توضیح کلامی در کنار اجرا نه تنها در روشن‌سازی دستورالعمل موثر است بلکه باعث به دست آوردن بهترین انتخاب نیز می‌شود. یک بازیکن نباید محدود شود، برای مثال در وضعیت ایستادن و یا حرکت راکت برای به‌دست آوردن یک استیل مناسب با سطح بازی، وضعیت بدنی و یا شرایط فرد باید تمام حالات ممکن را امتحان کرد. 10درصد از کل بازیکنان چپ‌دست هستند و بنابراین دارای شیوه اجرا ویژه خود می‌باشند.

در مورد بازیکنان سطح متوسط که قادر به اجرای ضربه هستند آموزش گام به گام  توضیح کامل ضربات را از کتاب‌های پایه آموزشی ارائه می‌دهد. مهارت‌های اصلاح شده و ظریف در کنار تمرین‌های ویژه بازی‌ها، شما را به س